De Dender
De Dender is een rivier in België in het stroomgebied van de Schelde. Over een lengte van 65 km stroomt hij door de provincies Henegouwen, Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant. De Dender ontspringt in Ath door de samenvloeiing van de Oostelijke Dender en de Westelijke/Kleine Dender en mondt in Dendermonde op de rechteroever in de Schelde uit.
Nergens oogt de Dender zo indrukwekkend of is de omgeving zo groen en ongerept als in Ninove. Vergis je echter niet want diezelfde lieflijke rivier verandert soms in een mum van tijd in een kolkende stroom. Niet voor niets is de naam "Dender" afkomstig van het Keltische "Tanera" wat "de woelige, de bruisende" betekent.
Die Dender is altijd al een moeilijk te bevaren rivier geweest door het sterke bodemverval. Vroeger was de stroom 10 tot 12 m breed en +/- 80 km lang. In de zomer, bij laag water, kon men de rivier op verschillende plaatsen te voet oversteken, in de winter deden zich regelmatig grote overstromingen voor. De Dender is immers voor zo'n 90% afhankelijk van regenwater.
De Dender in de geschiedenis
In de 10de eeuw doken de eerste primitieve sluizen op: de "portae aquarium", bestaande uit dikke planken die langs weerskanten in houten palen heen en weer schoven om het waterpeil te regelen. Ongeveer een eeuw later, met de opkomst van het handelsverkeer en de zwaardere schepen, werd het noodzakelijk om de bevaarbaarheid van de Dender te vergroten.
In 1285 werd de eerste kanalisatie een feit waardoor ook de eerste tolreglementen tot stand kwamen. Naast wijn, honing, fluweel en lijnwaad werden ook turf, hout, ijzer, stro, graan en zout verscheept op de Dender. In de 15de eeuw werden ook Vlaamse, Hollandse en Engelse kazen verscheept, samen met stokvis, lakens, saffraan, kaneel, peper, suiker, wijn, bier, koren, erwten en nog zoveel meer.
De Dender was in die tijd vaak onderwerp van tegenstrijdige belangen: enerzijds wilden de schippers kunnen varen op een hoog waterpeil en anderzijds hadden de boeren nood aan laag water voor hun weiden. Daarnaast wouden de molenaars zoveel mogelijk water gebruiker waardoor ook de scheepvaart dreigde stil te vallen.
In de 17de eeuw herstelde de scheepvaart zich en werd de Dender een belangrijke verbinding tussen Henegouwen en de Schelde. Er kwamen bruggen, nieuwe sluizen, de bedding werd verbreed en de rivier werd gekanaliseerd.
In 1840 nam de prille Belgische staat het bestuur van de Dender in handen en de "nieuwe Dender" werd een feit.
In de 19de en 20ste eeuw kwamen er tal van fabrieken langs de Dender, denk maar aan de lucifernijverheid. Na WO II verminderde het belang van de Dender zienderogen. Een herkalibrering kwam er nooit en de rivier is economisch van weinig nut geworden: de grote schepen van tegenwoordig kunnen niet op de Dender terecht en vooral recreatieve vaart is er van toepassing.
De Dender nu
De indrukwekkende natuur met diverse biotopen, blauwe reigers en tal van weiden en meersen is dan ook impressionant om van te genieten tijdens een pleziervaart. Tegenwoordig zijn er veel inspanningen om het Denderwater te zuiveren en deze zorgen voor een opmerkelijke verbetering van de waterkwaliteit én het visbestand.Via het jaagpad kan je fietsen van Geraardsbergen naar Dendermonde, je komt er her en der picknickplaatsen met schuilhut tegen en voor de pleziervaart zijn er verschillende aanlegsteigers en tal van horecamogelijkheden.
De Dender is vandaag een belangrijke toeristische troef geworden. Niet voor niets noemen kenners het een van de mooiste rivieren om te bevaren. Wat The Thames is voor Londen en de Seine voor Parijs is de Dender voor Ninove...